Een ronde tent als huis.
Een yurt en een ger zijn beide een ronde tent. In Mongolië heet zo’n ronde tent een ger. Meer naar het zuid-westen richting Turkije, o.a. in de landen Kirgistan, Oezbekistan en Turkmenistan heet het een yurt.
Het zijn de semi-permanente woningen van nomadenvolken; zij trekken met deze ronde tenten en hun dieren over de koude en droge steppe- en berggebieden van Centraal-Azië. Er is qua bouw en uitvoering wel degelijk een duidelijk verschil tussen een yurt en een ger.
Hier in Nederland noemen we de ronde tenten yurt of joert, ongeacht het model of waar ze vandaan komen. In Nederland zijn voornamelijk de Mongools gers te vinden. Bij Celestial Living hebben we Kirgizische yurts, uniek in Nederland!
Wat is een yurt, wat is een ger?
Het woord 'yurt' is in modern Turks synoniem voor 'thuisland', wat ik een mooie vergelijking vind met de woorden 'mijn huis', dat is is tenslotte daar waar je je 'thuis voelt'. Ger is het Mongoolse woord voor 'huis'.
Een yurt en een ger zijn traditionele woningen welke al sinds de 11e eeuw en misschien nog wel eerder dan dat, worden gebruikt door nomadenvolken. De yurt en de ger hebben een ronde vorm en een tent-achtige structuur met koepelvorm. Het gehele 'skelet' bestaat uit hout en het wordt bedekt met vilt en canvas of skins (traditioneel).
Alle volken die rondtrekken hebben hebben 'draagbare' huizen bedacht, kijk bijvoorbeeld naar de tipi van de Indianen. De yurt en de ger zijn specifiek voor Centraal-Azië en er bestaan verschillende verschijningsvormen afhankelijk van de regio en het klimaat. Ze hebben met elkaar gemeen dat ze uit dezelfde materialen bestaan en in een halve dag helemaal uit elkaar te halen zijn om vervolgens op een volgende plek weer opgebouwd te worden. Het is een ingenieus en prachtig bouwwerk: het is door de ronde- en koepelvorm sterk genoeg om (Siberische) winden te weerstaan en door het vilt en de skins of canvas doek geïsoleerd tegen extreme weersomstandigheden.
Het verschil tussen een Yurt en een Ger?
Op de foto's hierboven is het verschil tussen een Mongoolse ger (boven) en een Kirgizische yurt (onder) goed te zien.
Heel kort gezegd is de ger wat lager en heeft rechte dakstokken en er staan twee middenpalen onder de kroon. Door de rechte dakstokken is er meer uitwaartse kracht en zijn de middenpalen onder het dakwiel nodig voor stabiliteit. Er komt vaak ook nog een grote kei aan de kroon te hangen voor extra gewicht en stabiliteit..
Bij een yurt zijn de dakstokken gebogen waardoor de yurt wat hoger is. Door de gebogen dakstokken (zgn. 'bentwood') die steunen op de wanden is de krachtverdeling tussen de wanden en het dak anders dan bij een ger. Daarom zijn er bij een yurt geen middenpalen nodig.
Nu al nieuwsgierig naar de yurts van Celestial Living Yurt Retreat?
Bekijk dan ons aanbod en de mogelijkheden.
De bouw van onze Kirgizische yurts.
Onze yurts komen uit Engeland. Het bedrijf Yurts for Life bouwt al decennia lang met groot vakmanschap naar traditioneel Kirgizisch model deze prachtige yurts. Voor de basis gebruiken ze lokaal essenhout en vilt gemaakt van wol afkomstig van Engelse schapen. Het buitendoek is een moderne canvas, afkomstig uit de maritieme wereld en is geschikt voor ons westerse klimaat.
Mariëlle heeft eerst de vloer gebouwd. Daarna hebben we samen de yurt opgebouwd, dat is dus met z'n tweeën te doen! Best trots op onszelf, want onze twee yurts hebben we met alles erop, eraan en erin in drie maanden tijd met z'n tweeën gebouwd! Op de foto's hieronder een impressie.
De bouw van een (traditionele) yurt en ger.
De yurt en de ger bestaan uit een houten frame, gevormd door een aantal samengevoegde houten wanden met rooster structuur: de 'hannen'. Zo'n houten rooster ziet er uit als een trelly en bestaat uit licht gebogen houten latten welke kruiselings met elkaar verbonden zijn. Afhankelijk van de diameter van de yurt worden een deurkozijn en een aantal van die wanden met elkaar verbonden en dat vormt de cirkel.
De nok van het dak bestaat uit een houten cirkelvormige kroon: de 'tonoo'. In de kroon worden gaten gemaakt waarin de dakstokken (de 'unni') gestoken worden die aan de andere zijde op de wanden steunen. Alles wordt verbonden met touwen en/of banden. Het bijzondere is dat er geen schroef of spijker aan te pas komt. Het samenspel van verbindingen en de opwaartse en neerwaartse krachten maakt dat e.e.a. blijft staan en stabiel is. Dit wordt nog versterkt door de zwaarte van de bekleding, want tenslotte wordt het frame bedekt met vilt en doeken. De buitenste laag bestaat traditioneel uit 'skins' (dierenhuiden). Bij de moderne yurts wordt canvas of katoen, soms met een tussenlaag van dampdichte folie gebruikt, zeker in onze westerse landen.
Onze moderne Kirgizische yurts hebben een binnendoek van katoen, een tussenlaag van wolvilt en een buitendoek van waterdicht canvas. Over de kroon ligt een zogenaamde 'starcap' met transparant pvc.
Er zijn moderne Mongools gers die een dakkoepel hebben van pvc of waar de houten kroon voorzien is van pvc ruitjes.
Hoe wordt een authentieke yurt gebruikt?
De nomadenvolken gebruiken de yurt als woonverblijf voor de hele familie. De yurt wordt gewoon op de aarde gezet. De indeling is heel praktisch. In het midden van de yurt staat de kachel welke dient als warmtebron en kookplaats. De rook of het rookkanaal kan omhoog door de tonoo, welke gewoon open is. Om af te dekken gebruiken ze een zgn. 'urgh' een dakdoek dat over de kroon heen getrokken wordt en met touwen wordt vastgezet.
De meubels zijn praktisch en multifunctioneel. Recht tegenover de deur wordt meestal een kast met altaar geplaatst. En links en rechts daarvan staan banken die tevens als slaapplaats en opbergruimte dienen. Verder worder er kastjes of kisten gebruikt om gebruiksvoorwerpen en eigendommen in op te bergen en er is een lage tafel met krukjes. En op de vloer liggen kleden. De hele huisraad moet wel zo praktisch en handelbaar zijn, want alles moet meegenomen kunnen worden.
De nomadenvolken maken voor veel dingen gebruik van materialen die voorhanden zijn, zoals wol, haren en leer en hele huiden afkomstig van hun dieren. Het vilt wordt met speciale techniek van wol gemaakt. Ook de touwen worden van dierenhaar gedraaid, en stukjes dik leer worden gebruikt om de verbindingen van de latten van de wanden vast te zetten.
Zoals hierboven al omschreven, bestaat de hele yurt uit losse onderdelen: de wanden, de dakstokken, de kroon, een deur/deurkozijn, de doeken en de meubels. Alles kan op een kar of wagen geladen worden en naar de volgende plek vervoerd worden.
Aan het houtwerk en de doeken wordt soms veel aandacht besteed. Het hout wordt voorzien van houtsnijwerk of kleurrijk beschilderd, vaak is dat ook de 'signature' van de maker. De gebruikte patronen verwerkt op de stokken, meubels en ook op de doeken hebben veelal een symbolische betekenis en brengen wat kleur in het leven van de bewoners en het soms dorre landschap.
De kroon of de tonoo is het belangrijkste en meest kostbare stuk van de yurt. Het is een bewerkelijk stuk om te maken. Waar de dakstokken of delen van de wanden nog wel eens aan herstel onderhevig zijn, is de kroon een stuk dat heel lang meegaat en wordt doorgegeven van vader op zoon.
Waarom is een yurt anders dan een ger?
Mongolië heeft een droog klimaat, er valt nauwelijks regen, daarom is een sterk dakafschot niet nodig. De ger heeft rechte dakstokken met een vrij vlakke dakhelling
Het klimaat in de wat meer zuid-westelijke streken, waar de yurt vandaan komt, is wat natter en het is belangrijk dat water er snel afloopt. Door de gebogen dakstokken wordt de yurt wat hoger en is het dakafschot stijler. Deze constructie heeft geen middenpalen nodig, dit komt door de neerwaartse kracht van de daklatten en de opwaartse kracht van de wanden die elkaar in balans houden. Bij sterke wind wordt de yurt hierdoor als het ware in de grond geduwd.
De yurt als woning, luxe kampeermiddel of als glamping accommodatie in het Westen
Hier in het westen gebruiken we de yurt voor verschillende doeleinden. Hoewel er in Nederland best een streng beleid is met betrekking tot het plaatsen van yurts, zeker als het als woonruimte wordt gebruikt, zijn er toch op veel plekken yurts te vinden waar in gewoond wordt. Het is ook heel populair als ruimte voor workshops en ceremonies. Onlangs is er zelfs een hele grote yurt (10 meter in diameter, dat is 80 vierkante meter) in de buurt van Apeldoorn gebouwd welke onder andere gebruikt wordt als theater. Mariëlle en ik hebben de eigenaren geholpen met de opbouw ervan, omdat het ook een Kirgizische yurt is van Yurts for Life uit Engeland en wij inmiddels 'ervaringsdeskundig' zijn in de opbouw ervan.
Maar veruit het meest worden yurts en gers gebruikt al luxe kampeermiddel oftewel 'glamorous camping', kortweg glamping. Het is weer eens wat anders dan overnachten in een bungalow- of safaritent of caravan en als tent is het toch echt net wat luxer en meer bijzonder dan elke andere tent-vorm. Een yurt is overigens geen tent die je zelf even meeneemt. Het is eigenlijk altijd zo dat de yurt al helemaal klaar en ingericht staat op de locatie.
In Nederland zijn talloze mooie yurt accommodaties te huren, het zijn bijna allemaal Mongoolse gers. Ze staan op campings, in bossen, bij boerderijen of op privéterrein. Sommige yurts zijn zonder al te veel aandacht voor interieur ingericht voor 4, 6 of soms wel 8 personen,. Andere zijn heel kleurrijk en druk ingericht en weer andere zijn heel bewust sober en back-to-basic ingericht om het echte authentieke yurt-gevoel te ervaren. Voor iedereen is er wat wils.
Bij Celestial Living hebben we voor weer een andere vorm gekozen.
De yurts van Celestial Living Yurt Retreat
Bij Celestial Living Yurt Retreat hebben we gekozen voor Kirgizische yurts. Wij houden van de wat hogere vorm en het meer ruimtelijke gevoel dat je daardoor binnen ervaart. Ze staan midden in een weiland, in het mooie weidse Achterhoekse coulissenlandschap, We hebben de traditionele inrichting losgelaten en hebben gekozen voor een meer luxe yurt-experience. Onze yurts zijn heel compleet en stijlvol ingericht met (buiten) privé-sanitair en een terras. Het is een soort tiny house op yurt formaat, niet zo heel tiny, want in onze yurts heb je dertig vierkante meter tot je beschikking. Slapen in onze yurts is heel bijzonder en niet zomaar kamperen te noemen, het is echt 'serious glamping'!
Het mooie van een yurt vind ik dat de ronde en omhullende vorm en de natuurlijke materialen ongemerkt een rustgevende en heilzame werking hebben op lichaam en geest. Met al het moois en de fijne voorzieningen die wij bieden is het verblijven in één van onze yurts werkelijk een magische belevenis en een echt 'retraite'.
Ben je benieuwd naar de yurts van Celestial Living?
Hieronder een paar foto's van onze yurts. Wil je meer zien en weten hoe onze yurts er verder uitzien en welke service en faciliteiten we je aanbieden?
Kijk dan verder op de website en kom een keer logeren in één van de mooiste yurts van land! We heten je graag van harte welkom!